De voorbije dagen (23 oktober)  kreeg een imker langsheen de Oud Nethensebaan in Sint Joris Weert zeer onaangenaam bezoek. Enkele tientallen Aziatische hoornaars streken neer in, en rond een van zijn bijenkasten. Aziatische hoornaars zien eruit als een soort van hele grote wespen, zowat 3 cm lang, en eten ook graag honingbijen. Ze zijn in staat een hele bijenkast uit te moorden: door ze op te peuzelen, of het aanwezige bijenvolk zo te terroriseren dat de resterende bijen hun nestkast niet meer durven verlaten. En er sterven van de stress of de honger.

Drie Aziatische hoornaars op een lokpot boven de bijeenkast

Dé grote moeilijkheid is nu het nest van die hoornaars te kunnen vinden. Het nest is vaak een voetbal groot, en hangt dikwijls hoog in een boom. Wordt het niet gevonden en verdelgd, dan komen er volgend seizoen wellicht 5 tot 10 andere nesten uit voort. En dan is het hek van de dam. Wie het nest opmerkt in de wijde omgeving van de Oud Nethensebaan kan ons best een seintje geven. We geven het graag door aan de ervaren hoornaars-jagers.

De aangevallen bijenkast met er bovenop de lokpot mét hoornaars

Een gevaarlijke exoot.

De Aziatische hoornaar kwam per ongeluk in Frankrijk terecht in 2004 , wellicht via een lading Chinees aardewerk. Vijf jaar later waren er in de omgeving van Bordeaux al duizend nesten, en verspreidde de hoornaar zich langzaam over heel Frankrijk. In 2017 werd in Poperinge het eerste nest van Aziatische hoornaars in Vlaanderen verdelgd. En sindsdien gaat de opmars gestaag verder.

In Azië jaagt de Aziatische hoornaar ook op bijen. Maar de Aziatische bijen zijn geëvolueerd, hebben door opeenvolgende generaties “geleerd” om het gevaar van Aziatische hoornaars te herkennen, en door snel te vliegen te ontkomen aan deze hoornaar. Europese bijen kennen dat gevaar niet, en zijn een makkelijk slachtoffer voor de Aziatische hoornaar. Daarom staat de Aziatische hoornaar ook op de Europese lijst van uit te roeien schadelijke exoten. 

Overheid laat verdelgen over aan vrijwilligers.

De Vlaamse overheid getuigt niet bepaald van veel ijver en de nodige budgetten om de Aziatische hoornaars professioneel te verdelgen. Dat gebeurt in grote mate door vrijwilligers. Maar dat is ondanks het verdienstelijk werk van die vrijwilligers vaak dweilen met de kraan open.

Eerste moeilijkheid  is het correct identificeren van een Aziatische hoornaar, die vaak verward wordt met de Europese hoornaar.  De zwarte kop en het zwarte borststuk en de gele uiteinden van de zwarte poten maken hem verschillend van de Europese hoornaar. Best is een foto te nemen en die te registreren op de website van www.vespawatch.be, met zoveel mogelijk gegevens en details (wie,waar precies, gsm nummer, hoe hoog) . De Europese hoornaar hoef je niet te melden: die valt geen bijen aan, is wel een wespendoder en vliegendoder.

Vervolgens wacht de vrijwilligers het moeilijkste onderdeel van de hele klus: het nest opsporen. Daarvoor wordt gezocht naar de vliegrichting van de hoornaar,  wordt gewerkt door levende hoornaars te vangen en te markeren en weer los te laten. Door de tijd te registeren tussen twee waarnemingen van dezelfde gemarkeerde hoornaar kan men de afstand berekenen: per minuut dat de hoornaar wegblijft is het nest 100 meter verwijderd. En als men vanuit twee verschillende lokaties de vliegrichting kent ligt het nest ergens in de buurt van het snijpunt van twee vluchtlijnen. Daarvoor worden lokpotten opgehangen in de omgeving, zoals nu ook in de Oud Nethensebaan.

Eenmaal het nest gevonden, dat vaak tot 30 meter hoog hangt, wordt het nest verdelgd door er insecticide in te spuiten. Daarvoor is dan een telescoopstok nodig om tot in het nest te geraken. Maar in heel Vlaanderen zijn er slechts 10 dergelijke stokken, ze kosten tot 5000 euro per stuk. Slechts 6 brandweerkorpsen over heel Vlaanderen hebben zo een telescoopstok. Het toont hoe weinig aandacht er is van de overheid om dit professioneel aan te pakken.

Deze zomer leverde Tom Vrancken, de provinciale coördinator van Vespawatch , schitterend werk als onbezoldigd vrijwilliger. Hij wist 16 nesten op te sporen en te verdelgen.  Begin september waren er in Vlaams Brabant nog 18 niet opgespoorde nesten.

We hopen dat de nest  in Sint Joris Weert snel kan worden gevonden  en vernietigd. Anders ziet het er maar somber uit voor de honingbijen in ons dorp.