In een eerder artikel hier( https://sintjorisweert.com/2022/12/27/zwaar-vervuilde-waterwinning-met-pfas-aan-abdij-van-t-park/ hadden we het al over het trieste record aan PFAS vervuiling dat hier in onze zeer nabije omgeving werd gescoord. Samengevat: Bij de Waterwinning van Abdij van ’t Park in Heverlee werd de hoogste concentratie aan PFAS in het grondwater opgemeten: de zwaarste vervuiling van heel Vlaanderen. En laat het grondwater vanaf het Canivet-stort in Blanden-Haasrode nu net héél traag richting Abdij van het Park stromen. Tussen het Canivet-stort en Abdij van’t Park werden nog hogere vervuiling werd gemeten. In Haasrode en Blanden werden particuliere grondwater winningen niet gemeten, langs de kant van Leuven wel. De dorpskern van Haasrode ligt nochtans veel dichter bij het Canivet-stort dan de Abdij van ’t Park.
We vroegen na het vorig artikel de Watergroep om een reactie. En vroegen dat ook aan schepen David Dessers (Groen) en de milieudienst van de stad Leuven. En aan Jos Rutten (Vooruit) ,schepen van milieu in Oud Heverlee.
De Watergroep
De Watergroep benadrukt met klem dat er geen probleem is met het leidingwater in de regio: de kwaliteit van het grondwater wordt nauwlettend opgevolgd, het water dat in Abdij van ’t Park wordt opgepompt wordt met veel grotere hoeveelheden water uit andere waterwinningen gemengd,
Er is een studie gemaakt door een doctoraatstudent van de VUB om de stroming en het transport van stoffen in het grondwater in het gebied in kaart te brengen. Zo weet men nu dat er een trage grondwaterstroom is, die op een termijn van 1 tot 5 jaar, de 2 km vogelvlucht tussen Canivet en Abdij van het Park aflegt. Er is ook een zone in Blanden-Haasrode, langs “onze” kant van de autostrade, waar verontreinigd grondwater zich veel trager verspreidt, in een tempo van 5-25 jaar. Maar we hebben het hier over PFAS, zogeheten “forever chemicals” , die net de eigenschap hebben dat ze niet van nature worden afgebroken in de bodem en “eeuwig” blijven. Met alle schadelijke gezondheidsgevolgen vandien.
De situatie kan je zien op onderstaand kaartje, uit een presentatie voor het directiecomité van De Watergroep.
Het grondwater beweegt héél traag vanuit het stort Canivet richting Abdij van ’t Park, blauwe lijn. Aan de overkant van de E40 autosnelweg is er een “aandachtszone” uitgetekend richting Abdij van ’t Park op een reistijd van 0-5 jaar vanaf Canivet. Het water gaat onder het industrieterrein/researchpark van Leuven-Haasrode, door richting Abdij van’t Park. Er is een particuliere waterwinning in het industriegebied van het bedrijf Omexco, ook van het Sint Albertus college (SALCO) , en verderop nog twee waarbij ook een bio boerderij. In 4 van die pompputten werden heel hoge concentraties PFAS gemeten met waarden ver boven de norm van 100ng/liter. Aan de voet van de Petrusberg zelfs 1282 ng/liter, bij SALCO 857 ng/liter.
De Watergroep stelt dat al die data wijzen op een “smalle ondergrondse verontreinigingspluim” die naar het grondwater stroomt. De onderzoeken worden verder geanalyseerd, er komen nieuwe peilputten, en er loopt een aanbestedingsprocedure om samen met OVAM nieuwe peilputten te boren om beter zicht te krijgen op de verontreiniging. Men wacht ook op de resultaten van het beschrijvend bodemonderzoek dat het stort Canivet al eind 2021 had moeten opleveren. Dat is er nog steeds niet, wist schepen Jos Rutten te melden in de gemeenteraad van Oud Heverlee.
Op sociale media vroeg Maggy Steeno(N-VA) zich af of er geen verband kon, zijn met een vroeger bedrijf dat haarlak maakte op de Petrusberg. Anderen opperden dat de vroegere Philips vestiging aan de Parkpoort wel eens de bron kon zijn. Duidelijkheid is er niet. Al wijzen de meetresultaten en grondwaterstroming wel richting Canivet.
Stad Leuven en de PFAS verontreiniging.
Eind december, naar aanleiding van het eerste artikel, vroegen we een reactie aan David Dessers (Groen) , schepen van milieu in Leuven en ook aan de stedelijke milieudienst. Er kwam geen enkele reactie. We signaleerden ons artikel ook aan Leuven Actueel, die er met bronvermelding een stukje over maakte. Dat leidde vervolgens tot meerdere artikels onder andere in De Standaard, het Nieuwsblad, Het Laatste Nieuws en ook op sociale media, zonder bronvermelding.
In de gemeenteraad en de milieuraad van Leuven werd het opgepikt door Zeger Debyser (N-VA fractieleider, prof virologie aan de KU Leuven) die schepen Dessers ondervroeg. Omdat er geen klare antwoorden kwamen, werd het punt door Zeger Debyser aan de agenda gezet van de gemeenteraadscommissie milieu van dinsdag 17 januari. Hij wou precies weten wat de stad Leuven wanneer wist over de PFAS-vervuiling en welke initiatieven waren genomen.
David Dessers had Mevrouw Dehantschutter van de milieudienst mee uitgenodigd. Die legde uit dat ze sinds juni 2022 waren geïnformeerd over de vastgestelde PFAS verontreiniging in de buurt van de Petrusberg. En over de zoektocht naar de mogelijk oorzaak of meerdere bronnen van verontreiniging, ook het zoeken in de richting van Canivet, waar het beschrijvend bodemonderzoek uitbleef. In alle gekende (aangegeven) particulieren waterwinningen in het gebied werden stalen genomen en op kosten van de stad Leuven geanalyseerd.
David Dessers legde uit dat de meetresultaten vrij grillig waren: in de ene put een zware verontreiniging, in nabijgelegen putten dan weer veel lagere waarden. Er werd door de stad Leuven snel contact genomen met de coöperatieve bioboerderij van BoerenCompagnie in de Abdijstraat, vlakbij Abdij van ’t Park. Daar wordt grondwater opgepompt voor gebruik in de landbouw en veeteelt. Dit bedrijf heeft dan meteen gekozen om klaar en helder te communiceren naar al zijn klanten, er werden stalen genomen van gewassen, grondwater, bodem en varkens. De analyse toonde aan dat de resultaten zeer geruststellend waren, enkel voor het vlees werden sporen gevonden maar nog onder de gezondheidsnormen.
In april was er ook al via ROB tv ruchtbaarheid gegeven aan de vervuiling. Leuven, OVAM en VMM willen dat de bron van vervuiling wordt opgespoord en zo mogelijk gesaneerd. Er is ook verder onderzoek gevraagd. Verrassend was dat de sterke vervuiling aan de Petrusberg werd gemeten, en niet bij de voormalige of huidige brandweerkazerne. Elders zijn het immers dikwijls brandweer kazernes die door oefeningen met PFAS-houdende blusmiddelen de bodem verontreinigden met PFAS.
Deze week nog zijn opnieuw stalen genomen aan de Tiendeschuur, voegde Dessers toe. We doen als stad wat we kunnen. Maar we wilden ook zorgzaam omgaan met de waardevolle zelfoogstboerderij van BoerenCompagnie, en geen wilde verhalen vertellen.
Zeger Debyser vroeg of het niet nodig was om de bevolking in de hele perimeter van de grondwatervervuiling te verwittigen. Het ontbreekt aan een pertinente communicatie naar alle bewoners. David Dessers vond dat de stad gedaan heeft wat nodig is, de stad heeft verder gehandeld met de info van OVAM en VMM. De vervuiling zit ook tientallen meters diep in de ondergrond, stelde hij.
Eerder werd gemeld dat Abdij van ’t Park water op pompt uit de bovenste grondwaterlagen, in het vakjargon de freatische waterlagen. Het nabijgelegen Cadol pompt water op uit de zogeheten gespannen grondwaterlagen, veel dieper gelegen grondwater dat er jaren, eeuwen over doet om die diepe lagen te bereiken.
Oud Heverlee
Eerder al, eind augustus-september, werd door het gemeentebestuur OVAM geactiveerd rond de blijvende activiteit van Roelants op de stortplaats Canivet. (zie https://sintjorisweert.com/2022/10/10/canivet-stort-onze-gemeente-is-er-gerust-in/….)
Specifiek rond de PFAS vervuiling meldde Jos Rutten ons: ‘ Bij mijn weten heeft de Watergroep nooit de link gelegd tussen gemeten verontreiniging in Abdij van het Park en stort Canivet. Wel ervoor gewaarschuwd dat de verontreinigingspluim onderweg is naar de winning van Abdij van het Park, maar dat grondwater zich traag verplaatst.
Er is geen evolutie in het beschrijvend bodemonderzoek. Wij zullen dit nogmaals ten berde brengen. Goed idee om kwaliteit grondwater te laten onderzoeken. Maar grondwaterstroming is noordwestwaarts .”
achterdoechelen.be 