Een paar maand geleden kregen we al de vraag: waarom we niks schreven over het teloorgaande kunstencentrum in Vaalbeek. Hadden we toch al eens wat over gemaakt in onze stekelige vragen voor de nieuwe coalitie: wat gaan ze aanvangen met het leegstaande Franciscanen klooster in Vaalbeek: een projectpromotor kwam al aankloppen met zijn plannen voor een serie appartementen en een locatie voor de muziekschool. Na het negatieve advies van de gemeentelijke commissie ruimtelijke ordening was het stil geworden . De coalitiewissel kreeg zijn beslag.
Wat we bij een paar doortochten zelf niet hadden gemerkt – foei – was dat er vlak naast het franciscanenklooster, nog nauwelijks zichtbaar tussen struiken en bomen, langsheen de Prosperdreef een apart gebouwenpaviljoen lag te verkommeren. Het vroegere Pro Arte Christiana, het schilders- en beeldhouwersatelier van de paters. Geen klein atelier: een gebouw van afgerond 26 meter breed en 35 meter diep, 490 vierkante meter. Meerdere volumes, één bouwlaag, een plat dak. En daarvoor was bij de gemeente een aanvraag ingediend tot volledige afbraak. En tot heropbouw als een vergader-en ontmoetingscentrum op dezelfde plaats, rechts van de hoofdingang van het klooster.
Van kunstenaarsatelier naar seminarieruimte
Het nieuwe gebouw zou iets groter worden, één bouwlaag maar wel een tussenverdieping met daarin twee studio’s, een gemeenschappelijke kitchinette, twee seminarieruimtes, sanitair en een kelderverdieping met technische ruimtes, poetsberging, archiefruimte en een hefplatform. Buiten een fietsenstalling en 22 parkeerplaatsen. Geen kunstencentrum meer, maar een vergaderruimte.
Er werd door het nieuwe gemeentebestuur geen advies gevraagd aan de gemeentelijke commissie ruimtelijke ordening. Er liepen bij het openbaar onderzoek 11 digitale bezwaren binnen. Het agentschap natuur en bos gaf geen formeel advies, de gemeentelijke dienst gaf een positief advies mits voorwaarden. Het nieuwe gebouw mag worden gebruikt als vergader- en ontmoetingscentrum voor maximum 40 personen, niet voor permanente bewoning. Bij de heropbouw moet de volumetrie en architecturale uitstraling van het oude gebouw en zijn kenmerkende raamindeling terugkeren, originele materialen waar mogelijk gerecupereerd, en ergens een verwijzing voorzien naar de geschiedenis van het kunstencentrum door zo mogelijk het vroegere sint franciscusbeeld terug te plaatsen.
Het masterplan Brabantse wouden voorzag weliswaar in de uitdoving van het kunstencentrum en teruggave van de site aan de natuur. Maar dat is geen bindend document en werd niet gevolgd. De gemeente zag geen risico in saucissonering van de ruimere site in kleine projecten. De gemeente wees erop dat het klooster geen eigendom meer is van de aanvrager tot verbouwing van het kunstencentrum. De bezwaren inzake mobiliteit via de weinig geschikte Prosperdreef en Kloosterweg, de erfgoedwaarde en natuurwaarde werden afgewezen. Het project zelf valt niet binnen de Natura 2000 zoekzone, het ANB vond dat de screeningsnota volstond om een betekenisvolle aantasting van natuur en biodiversiteit te kunnen uitsluiten. Op 30 januari 2025 keurde het nieuwe schepencollege het project goed. De beslissing ligt tot 8 maart 2025 ter inzage , er kan zolang beroep worden aangetekend bij de provincie.
Zoekende kunstenaars naar een eigen stek
Elders in het franciscanenklooster heeft de vzw Prosperus mondeling toelating gekregen om aan de achterkant lokalen verder te gebruiken als beeldhouw-of schildersatelier. Dit tot er werken startten. Sinds het teloorgaan van de vroegere kunst en tekenacademie vonden zij daar onderdak. Het kunstencentrum van de paters werd door hen niet gebruikt, wel eens als tentoonstellingsruimte. Een andere groep kunstbeoefenaars, het kunstencollectief, vond aan het Zoet Water een lokaaltje in het voormalige bosmuseum en zet daar zijn kunstactiviteiten verder (aquarel, keramiek, tekencursus, ) en zorgt met eigen bijdrage voor kunstzinnige begeleiding en materiaal.
Verwondering over de aanvraag in Vaalbeek
De aanvraag om het kunstencentrum in Vaalbeek af te breken en er twee vergaderzalen te bouwen werd ingediend door Francis Vanderhoydonck namens Danae Beheer BV in De Haan. Voor wie al een lichtje gaat branden: inderdaad geen kleine jongen. De thans 67 jarige economist en fiscalist werkte tussen 1986 en 1998 als Global Head of Investment Banking bij de Generale Bank (Fortis). In die rol bracht hij meerdere bedrijven naar de beurs. Hij ging nadien zijn eigen weg als financieel consultant. En werd zo financieel adviseur van Pol Hauspie, de oprichter en halve eigenaar van het spraaktechnologie bedrijf Lernaut & Hauspie. Half West Vlaanderen kocht toen aandelen van het spectaculair groeiend technologiebedrijf waar de bomen tot in de hemel groeiden. In mei 2000 verkocht Vanderhoydonck voor 3,25 miljoen euro aan L&H aandelen. Enkele maanden later raakte het bedrijf verstrikt in vervalste omzetcijfers om korte tijd later failliet te gaan.
Het openbaar ministerie vervolgde Vanderhoydonck voor valsheid in geschrifte, koersmanipulatie en beursbedrog, en vroeg 18 maanden cel. Door het Hof van Beroep werd hij vrijgesproken. Na deze episode werd hij verder actief als financieel adviseur van vermogende families zoals Vanmoerkerke, de transportfamilie Essers, bij Jan Callewaert van Option, Resilux en zo ook bij de Mintjens groep, waar hij optrad en optreedt voor Tanja Mintjens. Die mevrouw heeft een belangrijk deel van het Antwerp Stadion op de Bosuil in erfpacht, tot groot verdriet, woede, ergernis van de flamboyante Antwerp-voorzitter Paul Gheysens. Paul Gheysens van het bouwimperium van de Ghelamco groep wil wat graag ook op dat deel van het stadion, zijn stadion, een moderne tribune bouwen en uitbaten, en daarbij Tanja Mintjens uitkopen.
Die weigert echter al jaren, tribune 2 blijft er ongebruikt bij liggen, afgesloten voor het publiek ook tijdens uitverkochte topmatchen. Tanja Mintjens met haar raadgever Vanderhoydonck wil beletten dat Gheysens voor persoonlijk profijt een lucratief project kan realiseren op haar grond. En vraagt onverbiddellijk harde waarborgen voor het belang van de club en de supporters. Wat Gheysens wel eens vaker tot razernij voert. Gheysens viseert daarbij uitdrukkelijk Francis Vanderhoydonck, als luis in de pels. Op de website “De rijkste belgen” vindt u hier https://derijkstebelgen.be/nieuws/wie-is-francis-vanderhoydonck-de-luis-in-de-pels-van-paul-gheyens een artikel waar de hele kwestie nog even wordt uitgeplozen.
Inmiddels vecht Paul Gheysens voor het overleven van zijn bouwimperium: corona, het ineenstorten van de kantorenmarkt, de gestegen leningkost, de gestegen bouwkosten brengen zijn bedrijf naar de rand van de afgrond. Grote bouwprojecten in het Antwerp stadion zijn niet meer aan de orde: de club zelf wil nu met eigen middelen op de Mintjens grond een bescheiden tijdelijke tribune realiseren om binnen de erfpachtregeling extra inkomsten te verwerven.
Het minste wat je van Vanderhoydonck in deze zaak moet nageven, is dat hij met verve en deskundigheid weerstand kan blijven bieden aan het zware lobbywerk dat op hem en zijn opdrachtgeefster werd losgelaten. De man laat kennelijk niet met zich sollen. De nieuwe eigenaar van het Franciscanenklooster kan daar alvast best rekening mee houden: in het hoekje daar van het vroegere kunstencentrum is niet alles om het even. Met een groot project wals je daar niet over heen. Maar wat Vanderhoydonck bezielt om vlak naast het klooster twee vergaderzaaltjes te bouwen: het is ons een raadsel. Rustig genot dreigt er, naast wat allicht nog jaren een grote bouwwerf of afbraakwerf wordt, niet meteen gegarandeerd. Of toch een muzieksschool ? Of een asielcentrum ? Of studentenkamers ?
Enter Beerschot ?
Maar nog meer Antwerps voetbal bij het franciscanenklooster. Wie wat vertrouwd is met het nationale voetbal weet dat Antwerpen twee voetbalploegen telt in de hoogste klasse: naast RAFC Antwerp is er ook Beerschot. Die laatste ploeg stevent dit seizoen echter recht op een degradatie af: een sportieve redding zit er niet meer in. Antwerp en Beerschot zijn twee rivaliserende ploegen, allebei met een problematisch stadion, maar eendrachtig in het afwijzen van de bouw door de stad van een nieuw gemeenschappelijk stadion.
De huidige eigenaar van het Franciscanenklooster is kennelijk de vastgoed firma Vivinvest uit Herent. Dat is een firma van de gewezen flamboyante ex-voorzitter van Beerschot: de project ontwikkelaar Patrick Vanoppen uit Herent. De firma boekt sinds 2018 jaar na jaar verlies en tekende eind 2023 een verlies op van 743 261 euro. In het netwerk nog een reeks vennootschappen, vaak met rode cijfers.
Vanoppen maakte nationaal furore in het voetbalwereldje door in 2011 voetbalclub Beerschot te kopen. Hij stuurde zijn club aan op heel eigengereide wijze, veel branie, en geheel in de stijl die de Beerschot-supporters wisten te smaken. Een staaltje van zijn entree ziet u hier: https://www.nieuwsblad.be/cnt/dmf20200512_04955787 . Hij maakte meteen duidelijk wie de baas is op het stadion: “De raad van bestuur dat ben ik, ik en ik, da’s vrij gemakkelijk”. verklaarde hij voor de camera’s. Branie genoeg, maar know- how en middelen te weinig: in mei 2013 ging Beerschot failliet. Supporters van Beerschot kwamen ooit nog verhaal halen aan zijn privéwoning met een betoging. Zijn persman Frank Van Laeken, ex VRT, schreef wat memoires over die Beerschot periode. https://maandans.frankvanlaeken.eu/2022/06/25/mijn-beerschot-memoires-deel-1/
Die Patrick Vanoppen probeert nu wat moois te maken van het Franciscanenklooster. Aan kenners van vastgoed rond Antwerpse voetbal stadions ontbreekt het dus vooralsnog niet aan de Prosperdreef. Nu nog een visie over de toekomst van het klooster.
achterdoechelen.be 